مالی آنلاین - خدمات اطمينان بخش حسابرس

عبداله آزاد*
محبوبه كاظمي**
آروين آزاد**

حسابرسي يكي از انواع خدمات اطمينان بخشي ‌است. خدمت اطمينان بخش خدمتي است كه طي آن حسابرس نظر خود را درباره حاصل ارزيابي يا اندازه گيري يك موضوع بر بنياد معيارهاي از پيش تعيين شده، براي افزايش اطمينان استفاده‌ كنندگان، اظهار مي‌كند.

حاصل ارزيابي يا اندازه گيري يك موضوع، اطلاعاتي است که با استفاده از معيار براي يک موضوع به‌دست مي‌آيد. براي نمونه:

•شناسايي، اندازه‌گيري، ارائه و افشا در صورت‌هاي مالي، حاصل به‌کارگيري چارچوب گزارشگري مالي (مانند استانداردهاي حسابداري ايران)، براي شناسايي، اندازه‌گيري، ارائه و افشاي وضعيت مالي، عملکرد مالي و جريان‌هاي نقدي بنگاه اقتصادي است.

• ادعاي اثربخشي کنترل‌هاي داخلي، حاصل به کارگيري چارچوبي مانند COSO يا COCO براي ارزيابي اثربخشي کنترل‌هاي داخلي است.

حسابرس، شواهد کافي و مناسب را درباره اطلاعاتي مانند موارد بالا گردآوري مي‌کند تا مبنايي منطقي براي بيان نتايج کار خود در گزارش اطمينان بخش، به‌دست آورد.

حسابرس، هنگامي خدمت اطمينان بخش را مي‌پذيرد که آگاهي اوليه‌اي درباره شرايط کار داشته باشد؛ مبني بر اينکه:

الف. الزامات اخلاقي مربوط، مانند استقلال و صلاحيت حرفه اي، برآورده خواهد شد.

ب. شرايط کار، نشانگر تمام موارد زير باشد:

۱. موضوع حسابرسي، مناسب است.

۲. معيار مورد استفاده مناسب است و در دسترس استفاده‌کنندگان قرار دارد.

۳. حسابرس، به شواهد کافي و مناسب به عنوان پشتوانه نتايج، دسترسي دارد.

۴. نتايج کار حسابرس، در قالبي متناسب با اطمينان‌بخشي معقول يا اطمينان بخشي محدود، در گزارشي مکتوب گنجانده مي‌شود.

۵.حسابرس، متقاعد شود که هدفي منطقي براي حسابرسي وجود دارد.اگر محدوديت بااهميتي در دامنه کار حسابرس وجود داشته باشد؛ ممکن است حسابرسي، هدف منطقي نداشته باشد. همچنين، حسابرس ممکن است به اين باور برسد که بنگاه حسابرسي‌شونده، قصد دارد نام حسابرس را درگير موضوعي نامناسب کند.

ميزان اطمينان بخشي حسابرسي را مي‌توان در دو گونه زير آورد:

اطمينان بخشي معقول:يک سطح اطمينان بالا (نه کامل)در رابطه با حسابرسي صورت‌هاي مالي است.هدف اطمينان بخشي معقول، كاهش خطر کار اطمينان بخش به سطحي پايين و پذيرفتني، باتوجه به شرايط هر كار حسابرسي است؛ به عنوان مبنايي براي بيان مثبت نتيجه‌گيري‌هاي حسابرس. شواهد کافي و مناسب براي اطمينان بخشي معقول، در فرآيند کار بسامان گردآوري مي‌شود. فرآيند کار بسامان، از جمله شامل درکي از شرايط کار، ارزيابي خطر، برخورد با خطر ارزيابي شده و اجراي روش‌هاي بيشتر با ترکيبي از:وارسي، مشاهده، تاييدخواهي، محاسبه مجدد، اجراي مجدد، روش‌هاي تحليلي، و پرس و جو است.

اطمينان‌بخشي محدود:هدف اطمينان بخشي محدود، كاهش خطر کار اطمينان بخش به سطحي پذيرفتني، باتوجه به شرايط هر كار حسابرسي است؛ به عنوان مبنايي براي بيان منفي نتيجه گيري‌هاي حسابرس.شواهد کافي و مناسب براي اطمينان بخشي محدود، در فرآيند کار بسامان گردآوري مي‌شود؛ شامل درکي از موضوع و شرايط کار، اما با رويه‌هايي محدودتر از کار اطمينان بخش معقول.

با توجه به ميزان اطمينان بخشي، انواع خدمات حسابرسان به شرح زير است:

حسابرسي صورت‌هاي مالي:هدف حسابرس مستقل در حسابرسي صورت‌هاي مالي، افزايش ميزان اطمينان استفاده‌کنندگان به صورت‌هاي مالي است. اين هدف با اظهارنظر حسابرس درباره اينکه آيا صورت‌هاي مالي از تمام جنبه‌هاي با‌اهميت، طبق چارچوب گزارشگري مالي مربوط تهيه شده است يا خير، تامين مي‌شود. انجام حسابرسي طبق استانداردهاي حسابرسي و رعايت الزامات آيين رفتار حرفه‌اي، مبناي لازم را براي اظهارنظر حسابرس فراهم مي‌کند.حسابرس سطح بالا، اما نه كامل از اطمينان را درباره اينكه اطلاعات حسابرسي شده، عاري از تحريف بااهميت (ناشي از اشتباه و تقلب) است؛ فراهم مي‌سازد. اين سطح از اطمينان، در گزارش حسابرس به صورت مثبت و با اشاره به اطمينان معقول درج مي‌شود.

بررسي اجمالي: حسابرس، سطحي محدود از اطمينان را درباره اينكه اطلاعات بررسي شده، تحريف بااهميت ندارد؛ فراهم مي‌سازد. اين سطح از اطمينان، در گزارش حسابرس به صورت اطمينان منفي درج مي‌شود. هدف حسابرس در بررسي اجمالي صورت‌هاي مالي عبارتند از:

الف.دستيابي به اطمينان محدود، اساسا با اجراي پرس و جو و روش‌هاي تحليلي، درباره اينکه آيا صورت‌هاي مالي به عنوان مجموعه‌اي يگانه، تحريف بااهميت دارد يا خير و از اين‌رو، توانا ساختن حسابرس به بيان نتيجه درباره اينکه آيا چيزي توجه حسابرس را جلب کرده تا به اين باور برساند که صورت‌هاي مالي، از تمام جنبه‌هاي با اهميت طبق چارچوب گزارشگري مالي پذيرفتني تهيه نشده است؛

ب. گزارش درباره صورت‌هاي مالي به عنوان مجموعه‌اي يگانه و اطلاع‌رساني، طبق استانداردهاي حسابرسي.

بررسي اجمالي صورت‌هاي مالي ميان دوره‌اي بنگاه‌هاي اقتصادي (به ويژه شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار)و گزارش درباره آن، نمونه بارز اطمينان‌بخشي محدود است.

اجراي روش‌هاي توافقي‌ رسيدگي‌ به‌ اطلاعات‌ مالي:‌حسابرس، يافته‌هاي واقعي ناشي از اجراي روش‌هاي توافق شده بين حسابرس و بنگاه مورد رسيدگي يا هر شخص مربوط ديگر را گزارش مي‌كند. بنابراين، حسابرس هيچ اطميناني اظهار نمي‌كند. استفاده‌كنندگان گزارش، بايد خود، روش‌ها و يافته‌هاي حسابرس را ارزيابي و نتيجه گيري كنند.

تنظيم اطلاعات مالي: از حسابرس، براي به كارگيري مهارت حسابداريش (نه مهارت حسابرسي) در گردآوري، طبقه‌بندي و تلخيص اطلاعات استفاده مي‌شود. بنابراين، حسابرس هيچ اطميناني اظهار نمي‌كند.

اطمينان‌‌بخشي‌ حسابرس‌ درباره اطلاعات‌ مالي‌ آتي‌

اطلاعات‌ مالي‌ آتي، به‌ رويدادها و اقداماتي‌ مربوط‌ مي‌شود كه‌ هنوز رخ نداده و ممكن‌ است‌ رخ ندهد.گرچه‌ ممكن‌ است‌ شواهدي به‌منظور پشتيباني‌ از مفروضات زيربناي تهيه اطلاعات مالي آتي در دسترس باشد؛ اين‌گونه شواهد، مربوط به آينده است و از اين رو، به‌دليل ماهيت نظري، با شواهد معمول قابل دسترس در حسابرسي اطلاعات مالي تاريخي تفاوت دارد.بنابراين، حسابرس نمي‌تواند درباره تحقق نتايج نشان داده شده در اطلاعات مالي آتي اظهارنظر کند.

افزون بر اين، با درنظر گرفتن نوع شواهد در دسترس براي ارزيابي مفروضات زيربناي تهيه اطلاعات مالي آتي، حسابرس ممکن است نتواند به‌گونه‌اي متقاعد شود که درباره نبود تحريف با اهميت در مفروضات، نظر مثبت اظهار کند.بنابراين، حسابرس هنگام گزارشگري درباره معقول بودن مفروضات مديريت، تنها اطميناني در سطح متوسط ارائه مي‌کند.با اين وجود، اگر حسابرس، به اندازه کافي متقاعد شده باشد؛ از اظهار اطمينان مثبت درباره مفروضات منع

نشده است.

رسيدگي حسابرسان به اطلاعات مالي آتي (پيش بيني شده) شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار و گزارش درباره آن، نمونه اين گونه خدمات است.

*كارشناس ارشد حسابداري و حسابدار رسمي

(Azad.Abdollah@yahoo.com)

**كارشناس ارشد حسابداري